Istorija grada Topole

  Stari naziv Topole bio je Kamenica, po rečici koja kroz nju protiče. Kao i nazivi ostalih mesta širom Šumadije, i Topola je dobila ime po uobičajenom rastinju u njenoj okolini. Naravno, reč je o drvetu topoli kojeg je bilo u izobilju. Sličan je slučaj i sa nazivom brda na čijim obroncima sama Topola leži. Naziv Oplenac dolazi od "oplena", delova stabala koji su služili seljacima da prave točkove na seoskim kolima.

  Topola je u istoriju ušla sa srpskom revolucijom 1804 godine. Njen vođ Karađorđe Petrović, rođen u obližnjem selu Viševcu, u zaseoku Krćevac kraj Topole imao je kuću i imanje gde su ga zatekli dani prvog srpskog ustanka. Postavši vožd, Karađorđe je od Topole načinio svoje sediste, time i političko-administrativni centar oslobođenog dela Srbije. Između 1811 i 1813 godine sagradio je utvrđen grad sa trospratnim kulama, u njemu dva konaka - za za svoju porodicu i goste - i crkvu koja je osim ikonostasa dobila i zidno slikarstvo. Povratak Turaka je označio rušenje i paljenje Topole, topolskog grada i crkve. Posle drugog ustanka, Karađorđevog ubistva i bitke za državnost kneza Miloša Obrenovića, razumljivo je što se nije obraćala pažnja na Topolu. Tek posle 1843 godine, kada je srpski knez postao Karađorđev sin Aleksandar, topolski grad je obnovljen sa posebnom pažnjom.

  Međutim, nova dinastička smena 1858 godine, povratak kneza Miloša, sa njim i Obrenovića koji će sa krunom Srbije biti sve do 1903 godine, učinili su da se Karađorđev grad zapusti. Godine 1868 bio je čak državna svojina na javnoj licitaciji, a posle antiobrenovićevske topolske bune, 1877 godine sravljen je sa zemljom kao uporište pobunjenika.

  Dolazak na presto kralja Petra I značio je ponovno vezivanje Karađorđa za Topolu i zavičaj dedova. Istina, o topolskoj crkvi je više brige pokazivao tek kralj Aleksandar. Kralj Petar I se, međutim, potpuno posveti ispunjenju želje svojih roditelja da se u Topoli izgradi veliki hram u kome bi se sahranjivali svi Karađorđevići. Iste jeseni, odmah po povratku u Srbiju, naredio je da se raspiše konkurs za izgradnju crkve-mauzoleja na Oplencu. Dugo nošena zamisao, nada i isčekivanje da se ona ostvari omogućili su mu da brzo uđe u poslove realizacije. 

  1903 godine u junu mesecu, samo mesec dana posle čuvenog majskog prevrata i svrgavanja Obrenovića sa vlasti, kralj Petar I je u Dvoru primio topolskog sveštenika Djoku Djorđevića a mesec dana kasnije i predsednika oštine Topola Mladena Jokića i u dogovorima sa njima odlucio da pravi zadužbinu u Topoli. Krajem istog meseca boravio je u Topoli i razgledao mesto na kojem će se graditi crkva. U jesen 1906 godine premereno je kupljeno zemljište na Oplencu. Godinu dana kasnije, tacnije 7. Oktobra 1907 godine, kralj Petar I je došao sa litijom iz Karađorđevićeve crkve i položio kamen temeljac novoj crkvi.

  Crkva na Oplencu posvećena je Setom Djorđu, krsnoj slavi porodice Karađorđević. Ona predstavlja simbol jednog grada, jedne dinastije, jedne jake i stabilne Srbije. Srbije koja je i uprkos balkanskim ratovima i jednom Svetskom ratu uspevala da bude organizovana na najvišem nivou, priznata od svih evropskih zemalja i značajna karika u spoju balkanskih naroda. 

  Nelegalnim svrgavanjem Karađorđevića sa vlasti 1945 godine od strane nove, komunističke vlasti, Topola je počela da prolazi period koji je znacio njeno zanemarivanje. Godine su prolazile, a mesto koje je značilo početak jedne nove Srbije, stavljano je na margine. Baš iz razloga što je komunistička vlast bila protivnik Monarhizmu, Topola je svrstana u opštine koje su se morale same snalaziti za opstanak. Šta više, komunisticke vlasti su vodile jednu sveobuhvatu politiku nametanja jednog novog ponašanja građanima Topole. Imena škola, ulica, društvenim firmama davana su bez saglasnosti građana i išle u smeru duhovnog odvajanja Topoljaca od Zadužbne, Karađorđevića i monarhizma.

  Danas, Topola je grad sa 12.000 stanovnika i svrstava se u slabo razvijene opštine. No, i kao takva, Opština Topola poseduje potencijal koji joj garantuje opstanak u budućnosti bez obzira kakvi režimi i sistemi budu aktuelni. Istorija je kategorija koja jeste promenljiva ali koja u sebi poseduje činjenice koje su nepobitne. Topola, mesto koje je i geografsko središte Šumadije očekuje vreme kada će biti i u političkoj i u kulturnoj žiži zbivanja Srbije koja očekuje da se sami njeni žitelji vrate korenima koji nisu dako beznačajni kako nam ga je režim dočaravo 50-ak godina.

  Na kraju, Topola je ostala opština u kojoj se prigradska stanovništvo uglavnom bavi vinogradarstvom, povrtarstvom i stočarstvom, dok je onaj gradski deo stanovništva zaposlen u nekoliko manjih firmi. Topola bi mogla da se svrsta u veoma dobru turističku destinaciju. Turistički potencijal Topole je veliki ali se ne koristi u dovoljnoj meri. Ekološki pogodno mesto za turizam koji ima veoma dobru putnu infrastrukturu. Nalazi se samo 75 km južno od Beograda i 40 km severno od Kragujevća.

  Ukoliko jos uvek niste posetili Topolu i njene spomenike kulture, učinite to prvom prilikom. Reči i slike su jedno a poseta je drugo, verujte samo svojim očima, Topola će Vam ostati u večnom sećanju.