Kralj
Aleksandar I Karadjordjevic
|
ALEKSANDAR KARADJORDJEVIC naslednik prestola (od 1909) regent Srbije (od 1914) regent Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (od 1. decembra 1918) kralj Kraljevine Jugoslavije (1921-1934) |
|
|
Aleksandar se školovao u Ženevi, Petrogradu i Beogradu. Ucestvovao je u Balkanskim ratovima, kao nominalni komandant Prve armije. Godine 1914. je postao regent Srbije, a u Prvom svetskom ratu je bio vrhovni komandant srpske vojske
Kako je iz Prvog svetskog rata Srbija izašla kao jedna od pobednickih zemalja, regent je iskoristio povoljnu politicku situaciju na Balkanu i u Evropi, i 1. decembra 1918. godine je proglasio ujedinjenje Srba, Hrvata i Slovenaca u zajednicku Kraljevinu SHS.
U zemlji su tada postojale dve jake politicke struje: jednu je predvodio Nikola Pašic sa radikalima, a drugu regent Aleksandar. Obe struje su se slagale oko centralistickog uredjenja zemlje, ali su bile suprotstavljenih mišljenja o tome ko ce vladati zemljom. Pašiceva struja se zalagala za ustavnu i parlamentarnu monarhiju, a Aleksandar je težio da ucvrsti svoju licnu vlast.
Godine 1921, 28. juna, donet je Vidovdanski ustav, kojim je Aleksandar dobio široka ovlašcenja u upravi i zakonodavstvu. Iste godine, u avgustu, umro je kralj Petar i Aleksandar je stupio na presto. Naredni potezi koje je povukao predstavljali su otvoreno kršenje osnovnih demokratskih nacela: donošenje Obznane 1920. godine, Zakona o zaštiti države 1921. godine, ukidanje Vidovdanskog ustava 6. januara 1929. godine i zavodjenje diktature, poznate kao šestojanuarska diktatura.
Aleksandar je ubijen prilikom njegove zvanicne posete Marseju, 9. oktobra 1934. godine. Atentatori su bili pripadnici Vosloboditelne makedonske revolucionarne organizacije (VMRO), ciji je cilj bio stvaranje Velike Makedonije koja bi, uz sadašnju Makedoniju, obuhvatala i delove Grcke, Albanije i Bugarske. Posle atentata,
Aleksandra je nasledio njegov najstariji sin Petar. |
|
