Crkva Sv. Bogorodice

Vođa rpvog srpskog ustanka, obnovitelj srpske drzave i njen prvi morh Kara|or|e Petrović je po ugledu na srednjevekovne srpske vladare, podigao svoju zaduzbinu, crkvu Sv. Bogorodice u svom prestonom gradu Topoli. Gradnja crkve je počela 1811 god. i iste godine su građevinski radovi i završeni o čemu svedoči ktitorski natpis iznad zapadnog portala uklesan na kamenoj ploči. Završni radovi, patosanje poda kemenom iz Studenice, interijer, ikonostas i zivopisi izvođeni su do jula 1813 god. što potvrđuje i natpis na oltarskom zidu. Zvona za crkvu izlivena u beogradskoj topolivnici i postavljena na Karađorđevoj zaduzbini, bila su prva zvona koja su se slobodno, posle više vekova robovanja pod Turcima oglasila u slobodnoj Srbiji. Neposredno po završetku crkve, u leto 1813 god. počela je turska invazija na Srbiju. Do oktobra iste godine Srbija je okupirana. Turci su tada crkvu zapalili i značajno oštetili. Izgoreo je ikonostas koji je izgradio Zograf Jeremija Mihailović, a freske koje su uglavnom delo ustaničkog vojvode, izuzetno hrabrog predvodnika srpskih jurisa Petra Nikolajevića Molera, grubo izgrebane mačevima i od paljevine načađavele. Narod je crkvu obnovio već 1814 god. i u njoj se obavlja bogosluzenje do danas. Po dolasku na srpski presto Karađorđevog sina kneza Aleksandra, crkva je ponovo obnovljena. Knez joj je darivao četiri srebrna kandila (1843 god.), sedam crkvenih knjiga (1844 god.) i ikonostas koji je uradio tada veoma poznat slikar Dimitrije Avramović (1846 god.). Posle prvog svetskog rata Avramovićev ikonostas prenet je u crkvu obliznjeg sela Gornja Trešnjevica, a na njegovom mestu postavljen je ikonostas koji su u duborezu uradili majstori iz Debra, na daleko čuveni po svom umeću. Duborezni ikonostas, maštovita rukotvorina debarskih umetnika, s razigranim prepletom i kopijama srednjevekovnih kopija, posebno je vredan dragulj u Karađorđevoj crkvi. Ikonostas u crkvi Sv. Bogorodice u Topoli nosi epitet trenutno najlepših ikonstasa u Srbiji.