Karađorđev konak

Od nekada utvrđenog Karađorđevog grada ostali su danas samo njegov konak sa kulom i crkveni zvonik koji je imao i namenu odbranmene kule. Konak koji se u literaturi pominje kao Karađorđev dvor ili njegova prestona rezidencija, proštirao se od crkvenog zvonika ( koji je bio jugoistočna odbranbena kula) do kule koja se nalazila na jugozapadnom temenu utvrđenog topolskog grada, čineći njegov južni zid u dužini od 40 m. Danas je sačuvan deo Konaka, u nastavku jugozapadne kule, a deo od jugozapadne kule od oko 17 m prema crkvenom zvoniku je nestao prilikom rušenja topolskog grada, 30 novembra 1877 god. Podignut po Karađorđevoj zamisli, kao i ceo kompleks gradskog utvrđenja, konak je 1811 god. imao sedam soba, trpezariju, saračanu (odaja u kojoj je držana oprema za konje), prostorni trem ispred soba, a u podnožju, što je diktirao blagi pad terena, nalazile su se dve pedrumske prostorije u koje se ulazilo iz trema oivičenog lukovima. Podignut kao glavna rezidencija vrhovnog Vožda, Karađorđa Petrovća, konak je sazidan od kamena, što je u tim nesigurnim vremenima uzrokovalo da on bude istovremeno i južni zid utvrđenog grada. Konak je povezan sa jugozapadnom gradskom kulom, u čijim se zidovima debelim 1,5 m, nalaze otvori za puškarnice. Konak je uz izvesne prepreke, renoviran od strane Karađorđevog sina kneza Aleksandra dok je bio na vlasti. Voleći inače Topolu kao mesto svog rođenja, knez Aleksandar je često odsedao i posećivao konak, gledajući sa svog čardaka ( sobe sa lepim vidikom) narodno veselje koje je ispred konaka priređivao, a u Konaku je po pravilu, provodio najveću porodicnu svetkovinu - krsno ime (slavu) Sv. Klimenta, kada su mu dolazili ovde gosti iz cele Srbije. Usled višestrukih rusenja i raznih prepravki prilikom obnavljanja, prvobitni izgled Konaka je delimično narušen. Današnji izgled interijer, sa nadzidanom kulom do visine koja je mogla imati u vreme podizanja, Konak je dobio u rekonstrukciji i konzervaciji koju je 1965 god. izveo Zavod za zaštitu spomenika kulture Srbije. Posebno mesto u zastakljenom tremu ima Karađorđev top. Top začudo sačuvan, uprkos tome što je decenijama stajao na otvorenom, na ogradi od porte uz crkvu Sv. Djorđa na Oplencu. Ovaj bronzani top, poznat pod nazivom "aberdar" (što na turskom znači: glasnik), objavljivao je uglavnom signalima važne vesti narodu. Na njegovom zadnjem delu, oko profila, utisnut je natpis da je izliven u topolivnici u Beogradu 1812 god. Na topu danas nedostaje desna uška (ručka), koja je odvaljena da bi se bi se od nje načinila kruna kojom je, po stupanju na srpski presto, krunisan kralj Petar I Karađorđević 1904 god. Time je ovaj vladar, inače unuk Karađorđev, simbolično iskazao počast oružju heroja topolskog, Karađorđa besmrtnoga, kako ga nazva veliki srpski pesnik Njegoš. U konaku je 16 februara 1969 god. povodom 165- godišnjice prvog srpskog ustanka, istorijski muzej Srbije postavio izložbu "Vožd Karađorđe". Prezentujući najuži izbor dokumenata, predmete, relikvija i slika koje svedoče i govore o Karađorđu i njegovom vremenu, izložba ima i posebnu draž u tome što je postavljena u autentičnom ambijentu - Konaku u kjem je ziveo i radio Karađorđe Petrović