Topola kao turističko mesto

Putniku je najlakše da se orijentiše u Topoli. Ako se iz ma kojeg kraja balkanskog poluostrva uputi ka njegovom središtu - naći će se u Srbiji, ako putujući Srbijom ide ka njenom središtu - stupiće na tle predela koji se naziva Šumadija, a ako se zaputi ka središtu Šumadije - onda će se obreti u Topoli za koju se kaže da je srce Šumadije. Nalazeći se u Topoli, putnik je u središtu jedne velike tajne, tajne koja se može nazvati: umetnost razumevanja podneblja i ljudi u njemu. Na jednom od prilaznih puteva Topoli, u selu Božurnja podignuta je, u stilu tradicionalnih nadgrobnih spomenika (tzv. krajputaša), jedinstven obelisk na kome su uklesani stihovi savremenog pesnika Vaska Pope. Ljubiš li stopalom zemlju Ovu - dođi Gaziš li je - vrati se Putniče Ova poruka ajbolje iskazuje u čemu je tajna ovog predela i ljudi koji ga nastanjuju. Sa očuvanom i ponekad bezgraničnom slovenskom gostoprimljivošću dočekuju se čista srca putnika sa svih strana, bez obzira na poreklo, jezik ili veru, ako dolaze čistih namera, a isto tako odlučno odvraćaju i gone oni koji dolaze sa mračnim pobudama. Topola je dobila ime po imenu drveta (Topola, Populus alba) Imače i sam naziv Šumadija znači zemlja šuma. Dakle, putnik koji se obre u Topoli našao se u centru predela koji je priroda izdašno podarila svakovrsnim biljnim pokrivačem i plodovima. Povoljni prirodni uslovi učinili su da je u ovom predelu ljudsko prisustvo zabeleženo još u najranijim vremenima. Na 12 km od Topole ka zapadu, u brdu Ristovača nalazi se istoimena pećina, stanište paleolitskog čoveka. Uz reku Kubršnicu, u selu Banja, na 5 km od Topole nalazi se ljudsko stanište koje pripada neolitu. Razvoju ljudkih zajednica u Topolskom kraju doprineo je i povoljan polo ž aj i brojnost reka koji presecaju mnoge pravce ovoga kraja. Sam kraj obiluje izvorima i postoje i nalazišta jakih struja mineralnih i lekovitih voda. Samim tim da Topolski kraj oma dosta prirodnih izvorišta, postoje i razne vrste ž ivotinjskih vrsta a samim tim i mogućnosti za lov i ribolov. Izgled stare Topole - varoši U pogledu reljefa područje Topole je blago zatalasana površina. Prosečna nadmorska visina je oko 350 mnm. Topolsko brdo Olenac (345 mnm) čini onu tačku u prostoru od koje počinje prijelaz iz niske u visoku Šumadiju, sve do najvišeg Šumadijskog vrha Veliki Šturac (1132 mnm) na planini Rudnik. Srednja mesečna temperatura vazduha je najmanja u januaru (-0.7 C) a najviša u julu ( 25 C). U veoma dugom periodu od maja do novenbra srednja dnevna temperatura je 5 C. Ta temperatura izuzetno poguduje kulturama koje se gaje u okolini Topole. Razvoju tih poljoprivrednih kultura pogoduju padavine čija je srednja vrednost 721,3 mm. U ovom preelu koji ima jasne razlike između četiri godišnja doba naročito se ističe jesen kada krajolik dobija pregršt boja joke ovaj kraj čine najlepšim. Nalazišta u ovom kraju potvrđuju da su u antičko doba ovde obitavali ratoborni Kelti, zatim Rimljani, Grci i do dolaska Slovena romanizovana plemena i etničke grupe. Nakon kosovskog boja, kada počinje pomeranje srpskog naroda na sever, Šumadija dobija na značaju, u nju se sliva srpsko stanovništvo sa svih strana i ona postaje prenaseljena. Zasnivanje današnjeg grada Topole počelo je onog trenutka kada se Kara|or|e na zapadnom podnožju Oplenca prvi naselio. Tri puta je Karađorđev grad paljen i rušen. Treći put najkatastrofalnije 1877 god. za vreme topolske bune koja je ugašena, a za odmazdu čitav kraj spaljen. 1804 god. Dešava se Prvi srpski ustanak sa Karađorđem na čelu. 1811 god. Podiže svoju zadužbinu crkvu Sv. Bogorodice i započinje gradnju utvrđenog topolskog grada, što je predstavljalo najveći graditeljski poduhvat u tada oslobođenoj Srbiji. Od tada pa do propasti ustanka Topola je bilo veliko gradilište. Pored crkve podiže se konak, grad se opasuje zidinama u obliku pravougaonika na čijim se uglovima nalazi po kula osmatračnica. 1813 god. Turci ruše utvrđenu grad i pale ga. Razrušen topolski grad je stajao razrušen kao bolna opomena vlastodrsčima u okolini. Pored svih nedaća, Topola se uspela ekonomski oporaviti tokom godina ustanaka i previranja u Srbiji čitavog XIX veka te je 1882 god. proglašena za varošicu. Dinastičkom smenom na prestolu 1903 god. Kada na vlast dolazi Karađorđev unuk, Petar Karađorđević, Topola dobija na značaju i počinje njen ubrzani razvoj te se obrazuje zadužbinsko imanje na Oplencu na kojem se podiže hram sa rezidencijalnim i pratećim objektima različite namene. Početkom ovoga veka Topola dobija urbano jezgro koje je sačuvano i danas. Osim pošte, Topola dobija prvi Hotel, zatim bolnicu i stiče se osecaj pravog grada. Ustanci, bune i ratovi - iza kojih se kao feniks ponovo Topola podizala, ljudi su bivali jači i organizovaniji.